Monitoring bij egels

Onbekende ziekte belaagt de egelpopulatie in Vlaanderen

De opvangcentra voor in het wild levende dieren stellen vast dat er een onbekende ziekte voorkomt bij egels in Vlaanderen die mogelijk de egelpopulatie onder druk kan zetten. De eerste indicaties van deze ziekte doken op in 2019, maar sinds deze lente nemen de egelslachtoffer sterk toe.

De egels hebben vergelijkbare symptomen zoals wonden op en rond het hoofd, gezwollen poten, onderhuidse abcessen en zweertjes. Door de warmte leggen vliegen eitjes in die wonden, waar vervolgens maden uitkomen. De egels zijn zodanig verzwakt dat ze meestal sterven aan de aandoening.

Het is op dit ogenblik onduidelijk wat de oorzaak is van deze ziekte en hoe deze best wordt aangepakt. Is het een bacterie, een schimmel of andere ziekteverwekker? Worden ze besmet via voedsel, via contact met soortgenoten, via contact met andere dieren of hun uitwerpselen, via tekenbeten, …? Welke behandeling is aangewezen en effectief om zieke egels te genezen? Wat is de mogelijke impact van de ziekte op populatieniveau? Wat kunnen we doen om de egelpopulatie beter te beschermen tegen deze ziekte?

Om op te sporen welke ziekteverwekker de oorzaak is van deze ziekte, start ANB in samenwerking met het Natuurhulpcentrum Opglabbeek, het opvangcentrum voor vogels en wilde dieren Merelbeke en het opvangcentrum SOS Wilde dieren Geraardsbergen een bewaking op.

Zodra we meer informatie hebben over de resultaten van deze bewaking zal dat je hier kunnen terugvinden.

Waakzaamheid

We roepen op tot waakzaamheid. Breng zieke egels naar een opvangcentrum in jouw buurt zodat ze verzorgd kunnen worden om hun kans op overleven te vergroten. Wanneer de dieren te ziek zijn worden ze geëuthanaseerd om hun verder lijden te besparen.

De adressen van de verschillende opvangcentra voor vogels en wilde dieren vind je hier terug http://vogelbescherming.be/wild-dier-nood/adressen-contactgegevens.

Update juni 2020

Wat is er mis met de egels?

De egels in Vlaanderen hebben het hard te verduren. Daarom voert ANB onderzoek uit naar de precieze oorzaak van de waargenomen letsels en sterfte. Dit onderzoek gebeurt in samenwerking met prof. An Martel van UGent, het Natuurhulpcentrum Opglabbeek, opvangcentrum Geraardsbergen en opvangcentrum Merelbeke.

De eerste resultaten tonen dat de ziekteverwekker Corynebacterie ulcerans werd teruggevonden. Deze bacterie werd geïsoleerd uit de letsels van de onderzochte egels, maar dat betekent daarom nog niet dat er geen andere, onderliggende factoren zijn die dit uitlokken. Dat zal nog verder onderzocht worden.

Voorzorgsmaatregelen bij het opvangen en verzorgen van egels

De gevonden bacterie Corynebacterie ulcerans is zoönotisch. Deze bacterie kan bij de mens difterie veroorzaken. Gezien het feit dat onze bevolking gevaccineerd is tegen difterie, is het risico op humane infectie klein. Volgende voorzorgsmaatregelen zijn aanbevolen bij de opvang en verzorging van egels in een opvangcentrum:

Elkeen die contact heeft met egels moet correct gevaccineerd zijn tegen difterie. De herhalingsinentingen worden toegediend samen met de tetanusvaccinatie.
Mensen met verzwakte afweer mogen geen contact met egels hebben.
Wanneer iemand na contact met egels tekenen van ziekte vertoont (vb huidletsels) moet dit steeds aan de huisarts gecommuniceerd worden.
Het verzorgen van egels en het reinigen van hun verblijf moet steeds met handschoenen gebeuren. Na elk contact worden de handen grondig gewassen en ontsmet.
De bakken waarin de egels worden gehouden, en de voeder- en drinkbakjes, worden regelmatig grondig gereinigd en ontsmet, bvb met Javel

Het is belangrijk verspreiding van de infectie binnen een opvangcentrum, tussen egels maar ook naar andere dieren toe, te vermijden. De bacterie kan waarschijnlijk lang overleven in de omgeving. Transportbakken, voederbakjes en drinkbakjes dienen daarom regelmatig ontsmet te worden, en kartonnen dozen waar egels in getransporteerd werden mogen niet worden hergebruikt.

Behandeling van egels

Egels met een ziektebeeld van huidletsels en abcessen moeten behandeld worden met antibiotica. Omdat de dieren vermoedelijk minder eten en dus waarschijnlijk oraal niet de juiste dosis antibiotica binnen krijgen wordt een inspuitbare therapie aangeraden. Antibiotica die in aanmerking komen voor de behandeling zijn: doxycycline, trimetoprim-sulfonamiden, amoxicilline, tetracycline, penicilline, erythromycine en enrofloxacine.

Antibiotica-behandeling dient steeds samen te gaan met het schoonmaken en ontsmetten van de letsels. Zelfs met intensieve behandeling kunnen een aantal aangetaste egels sterven.

Indien het dier een zware parasieten infestatie heeft wordt antiparasitaire behandeling (ivermectine) aangeraden.

Meer informatie over de resultaten van het onderzoek kan je hier terugvinden.