Menu

search

Eikenprocessierups

Eikenprocessierups

De eikenprocessierups

De eikenprocessierups is de rups van een nachtvlinder, de eikenprocessievlinder of Thaumetopoea processionea. De soort komt algemeen voor in België. De volwassen rups is grijsgrauw en wordt ongeveer 3,5 cm lang.

De rups dankt zijn naam aan de lange optocht waarin de rupsen ’s nachts over de eikenstammen op zoek gaan naar eikenbladeren. Zo’n processie kan wel 10 meter lang worden. De rups veroorzaakt niet alleen schade aan de eikenbomen, maar kan ook gezondheidsproblemen veroorzaken bij mens en dier.

Overlast door de eikenprocessierups

De eikenprocessierups kan overlast en gezondheidsklachten veroorzaken bij mens en dier door de aanwezigheid van vele microscopisch kleine brandharen op de rups. Bovendien vormen ook de brandharen op de vervellingshuidjes die achterblijven in de nesten van de rupsen een risico voor de gezondheid van mens en dier.

De brandharen zijn 0,2 tot 0,3 millimeter lang. Elke rups heeft er honderdduizenden tot een miljoen. Het zijn pijlvormige haren, die bij een bedreiging worden afgeschoten. De haren kunnen dan makkelijk de huid, de ogen en de luchtwegen binnendringen. De stoffen die van de haren afkomen veroorzaken een op allergie lijkende huiduitslag, zwellingen, rode ogen en jeuk. In de meeste gevallen verdwijnen de klachten vanzelf. Niet alle individuen zijn even gevoelig voor de brandharen. Wanneer één of meer rupsen in de bek van een dier komen of zelfs ingeslikt worden dan kan dat ook nog misselijkheid of een allergische reactie op de slijmvliezen veroorzaken. In zeldzame gevallen kunnen andere verschijnselen ontstaan, namelijk braken, duizeligheid en koorts.

Vooral in de periode dat de eikenprocessierupsen brandharen krijgen (half mei-juni) en bij verdere verspreiding van deze brandharen uit lege nesten (juli-september) kan je gezondheidsproblemen krijgen. Je hoeft geen rechtstreeks contact te hebben met de rups om klachten te krijgen. De brandharen verspreiden zich immers ook met de wind en kunnen zo in contact komen met wandelaars of fietsers. De haren blijven ook na het vertrek van de rupsen in de nesten, die aan de stammen en dikke takken hangen, aanwezig. Na jaren kunnen deze nesten bij aanraking nog overlast veroorzaken.

De brandharen dringen met hun weerhaakjes bij aanraking gemakkelijk in de huid, ogen en luchtwegen. De reactie op deze randharen kunnen van persoon tot persoon sterk verschillen. Bij iemand die vaker met de brandharen in contact komt, kunnen de reacties veel sterker zijn. De huidirritaties die binnen acht uur optreden, zijn rood en pijnlijk (huiduitslag). Ze gaan gepaard met hevige jeuk, die tot twee weken kan aanhouden. Als de brandharen in de ogen komen, kan binnen enkele uren een rode, pijnlijke en jeukende zwelling en irritatie optreden. Inademing van de brandharen kan leiden tot irritaties (slikklachten) en ontstekingen van het slijmvlies van de neus, keel en luchtwegen. Soms blijkt dat mensen een echte allergische reactie ontwikkeld hebben, zodat klachten veel sneller kunnen optreden.

Ook dieren, zoals honden en paarden, kunnen klachten krijgen wanneer ze in contact komen met de brandharen.

Meld de aanwezigheid van processierupsen steeds bij de Milieudienst van jouw gemeente

Hoe kun je ongemak voorkomen?

  • Wees alert als je in de buurt van besmette eikenbomen wandelt of recreëert.
  • Loop of fiets liever niet over wegen waar eikenbomen met nesten staan. Ook uit oude nesten kunnen nog brandharen waaien. Kies dus wanneer het mogelijk is voor een andere route waar geen besmette bomen staan.
  • Draag lange mouwen en een lange broek om je lichaam tegen dwarrelende brandharen te beschermen. Bescherm je ogen met een zonnebril.
  • Ga niet op de grond onder besmette bomen zitten.
  • Zorg dat jouw hond niet in contact komen met rupsen of oude nesten, houd jouw hond daarom aangelijnd en houd hem uit de buurt van besmette bomen.
  • Kom niet aan de rupsen of hun nesten en leer je kinderen ook om dat niet te doen.
  • Ben je in de buurt van nesten geweest en zitten er misschien brandharen op je kleren? Was ze dan op 60 graden.
  • Ga na aanraking van de rupsen of haren niet krabben of wrijven, maar was of spoel de huid of ogen goed en overvloedig met water.
  • Een zachte crème met bijvoorbeeld menthol of een gel van Aloe Vera kan verlichting geven.
  • Neem bij ernstige klachten contact op met jouw huisarts.
  • Als de eikenprocessierups in jouw woonomgeving voorkomt probeer te voorkomen dat brandharen of nesten de woning binnenwaaien. Houd zandbakken zoveel mogelijk gesloten en laat geen speelgoed buiten liggen.
  • Houd er rekening mee dat op plaatsen waar eikenprocessierupsen aanwezig waren de brandharen nog geruime tijd (6-8 jaar) voor ongemak kunnen zorgen.
  • Klachten na contact met brandharen van de eikenprocessierups verdwijnen in het algemeen binnen twee weken.
  • Wanneer je het vermoeden hebt dat een dier contact heeft gehad met de processierups (mogelijke symptomen zijn: zwelling en roodheid van de lippen en het slijmvlies in de bek, zwelling van tong, veel jeuk, veel speekselafscheiding, moeite met slikken, ontstoken ogen, koorts, diarree), spoel dan zo snel mogelijk de bek van het dier met veel water om de brandharen te verwijderen. Let op, draag hierbij handschoenen zodat je zelf geen irritatie op jouw huid krijgt. Neem contact op met een dierenarts.

Meer uitgebreide informatie kan je terugvinden op: