Bestrijding invasieve exoten Oostkust

Natuur en Bos van de Vlaamse Overheid laat dit najaar werken uitvoeren om invasieve exotische struiken te bestrijden in de kustduinen. Deze struiken vormen dichte massieven waar amper nog licht door kan, en verdringen onze streekeigen plantensoorten. Zo verdwijnt heel wat waardevolle natuur, zoals duingraslanden, stuifduinen of vochtige duinpannes met orchideeën. Om deze natuur, samen met heel wat bijzondere planten en dieren te herstellen, zal struweel met invasieven onder handen genomen worden.

Invasieve exotische struiken?

Invasieve exotische struiken zijn struiken die hier van oorsprong niet thuishoren. De planten werden door toedoen van de mensen geïntroduceerd buiten hun normale verspreidingsgebied. De struiken komen onder andere in de natuur terecht door aanplantingen, of kunnen in de natuur ‘ontsnappen’ via tuinen of tuinafval. Vervolgens vertonen sommige van deze struiken een invasief karakter, dat wil zeggen dat de planten zich sterk beginnen uitbreiden en schade veroorzaken aan onze eigen natuur. De meeste uitheemse soorten geven geen problemen omdat ze niet kunnen overleven in de natuur, omdat ze niet uitgroeien tot een plaag, of omdat ze geen schade aanrichten. Maar als een uitheemse soort zich vestigt én zich sterk uitbreidt, kan die wel enorme schade of overlast veroorzaken. In dat geval spreekt men van een 'invasieve’ uitheemse soort, ook wel 'invasieve exoot' genoemd.

Dergelijke soorten kunnen zich na vestiging sterk uitbreiden en een nadelige impact hebben op:

Milieu, natuur…
Volksgezondheid…
Handel, recreatie…
Landbouw…

De jaarlijkse kost die exoten met zich meebrengen in Europa wordt geschat op minstens 20 miljard euro. De kost die exotische landplanten in Europa met zich meebrengen werd geschat op 4 miljard euro.

Het aantal exoten is de afgelopen jaren sterk gestegen. In Europa zijn er bijna soorten 11.000 exoten in de natuur vastgesteld. Ook in Vlaanderen neemt hun aantal toe.

Probleem aan de kust

Ook aan de kust zijn er vandaag veel invasieve exoten te vinden. Het grootste probleem zijn daar invasieve exotische struiken. Die vormen een bedreiging voor Europees beschermde natuur. Stuivende duinen, duingraslanden, mosduinen, vochtige duinpannes, duinbossen, ... worden overwoekerd door dergelijke struiken. De rimpelroos bijvoorbeeld, een struik afkomstig uit Oost-Azië, kent een enorme verwildering in onze duinen. Onderzoek toonde aan dat na invasie van deze plant de typische en bedreigde planten van duinen verdwijnen. Soorten zoals de duingentiaan, diverse orchideeën of het duinviooltje hebben er allemaal onder te lijden. Andere gekende invasieven in de kustduinen zijn de mahonia, boksdoorn, Amerikaanse vogelkers, cotoneaster soorten, ...

Foto's van beschermde natuur in de duinen: bijenorchis, helmduin, blauwe bremraap, vochtige duinpanne, moeraswespenorchis

Invasieven kunnen uitgestrekte massieven vormen, soms van wel hectares groot. Door de schaduwen die deze massieven veroorzaken verdwijnt de waardevolle ondergroei, waar heel wat diersoorten van afhankelijk zijn.

Foto's van invasieve exoten in de duinen: mahonia, rimpelroos, en duingrasland met bokkenorchis overwoekerd door rimpelroos

Aanpak

In eerste instantie zullen invasieven verwijderd worden in duingebieden op grondgebied van Knokke-Heist tot en met De Haan. Dit gebeurt telkens op domeinen in beheer van Natuur en Bos, Agentschap Maritieme Dienstverlening en Kust (AMDK) en Agentschap Wegen en Verkeer (AWV). Het duingebied zal exotenvrij gemaakt worden door deze struiken voornamelijk uit te graven met een kraan, en dit materiaal vervolgens te zeven.

De voornaamste gebieden waar invasieven worden aangepakt zijn de zeereepduinen in Knokke-Heist tussen ‘Het zoute’ en de haas, ‘de fonteintjes’ in Blankenberge, de duinen tussen Blankenberge en Wenduine en de duinbossen tussen Wenduine en De Haan.

De werken worden uitgevoerd tussen 15 september 2020 en 31 maart 2021. In bepaalde zones wordt ter vervanging helmgras aangeplant, op andere plaatsen mag het struweel weer spontaan dichtgroeien of kan andere natuur (zoals soortenrijke duingraslanden) ontstaan.

Meer info over invasieve exoten

Contact

Reinhardt Strubbe
reinhardt.strubbe@vlaanderen.be