De wolf in zijn omgeving
De wolf is een beschermde diersoort. Hij voelt zich goed in uiteenlopende leefgebieden, zolang ze maar rustig zijn en genoeg voedsel bieden. Dat de wolf zich ook in Vlaanderen weer thuis voelt, is goed nieuws voor onze biodiversiteit.
|
|
Hoe leven wolven?
Wolven komen in grote delen van de wereld voor: van Noord-Amerika en Canada over de noordelijke en oostelijke delen van Europa tot voorbij de poolcirkel. Ze leven in zeer uiteenlopende landschappen: bossen, steppegebieden, gebergtes en toendra's. Maar het is een misvatting dat wolven wildernis nodig hebben, zelfs in landschappen die grotendeels door de mens worden ingericht en gedomineerd, zoals in West-Europa, voelen ze zich thuis.
Ondanks die flexibiliteit wordt het verspreidingsgebied van de wolf steeds kleiner. Verschillende ondersoorten zijn al uitgestorven. Dat er de jongste jaren weer meer wolven gezien worden in West-Europa, is dan ook goed nieuws. Na Nederland, Duitsland en Frankrijk duikt de wolf sinds 2018 ook weer in Vlaanderen op.
Sociale dieren
Wolven zijn sociale dieren die in familiegroepen of ‘roedels’ leven. Zo’n roedel is strikt georganiseerd en wordt geleid door een alfamannetje en -vrouwtje. In de uitgestrekte gebieden van Canada of Alaska vormen wolven heel grote roedels om samen op bizons of rendieren te jagen. In Europa is een roedel meer bescheiden: hij bestaat gewoonlijk uit een ouderpaar, hun jongste welpen en de volgroeide jongen van het vorige jaar.
Een wolvin krijgt gemiddeld 4 à 5 welpen per jaar. Na twee jaar verlaten de jongen hun geboorteroedel en gaan ze op zoek naar een geschikte plek en partner om een eigen familie te stichten. Ze leggen daarbij grote afstanden af, tot wel honderden kilometers. Ze steken soms grote rivieren over en doorkruisen ook minder afgelegen gebieden, met bruggen en snelwegen. Aanrijdingen door auto’s of vrachtwagens vormen in West-Europa de grootste doodsoorzaak bij wolven.
Een wolvenroedel verdedigt zijn territorium tegen andere wolven. Het territorium van een Europese wolf is ongeveer 200 vierkante kilometer groot. De precieze oppervlakte hangt af van het voedselaanbod.
Wat eet een wolf?
Een wolf eet 3 tot 4 kilo vlees, merg en ingewanden per dag. Als er meer voedsel beschikbaar is, kunnen ze ook 10 kilo voedsel in één keer verorberen en daar dagenlang van leven. In noodgevallen kunnen ze twee weken zonder voedsel.
Wolven voeden zich vooral met wild, zoals reeën, edelherten, everzwijnen, konijnen en hazen, maar ook muizen, ratten en vogels. Vinden ze een gemakkelijkere prooi, zoals onbeschermd vee of loslopende huisdieren, dan durven ze die ook aan te vallen. Net als vossen doden ze daarbij soms meer dieren dan nodig. Dat ‘surplusdoden’ vloeit voort uit een natuurlijke reflex om een voorraad aan te leggen.
Is er een wolf gesignaleerd in je regio? Neem dan maatregelen om je dieren te beschermen.
Belang voor biodiversiteit
De terugkeer van de wolf is goed nieuws. Het feit dat het dier zich na meer dan een eeuw opnieuw thuis voelt in Vlaanderen, toont aan dat het beter gaat met de biodiversiteit. In regio’s als Noord-Limburg werden de afgelopen jaren grote, aaneengesloten natuurgebieden en militaire zones gecreëerd, waar wolven genoeg voedsel en rustplekken vinden. Zo belandde de wolf vanuit onze buurlanden opnieuw in onze contreien.
De aanwezigheid van wolven is ook positief voor andere dieren. De wolf is namelijk een toproofdier en beïnvloedt daardoor de andere dieren in zijn leefgebieden. Wolven kiezen vaak zwakkere en/of zieke prooien uit en zorgen zo voor een gezondere wildpopulatie. Het vlees dat de wolven niet opeten, blijft liggen en vormt een maaltijd voor andere dieren. Heel wat aaseters, van everzwijnen over raven tot insecten, profiteren bijgevolg van de aanwezigheid van wolf. Sinds de wolf is teruggekeerd in Vlaanderen, zijn er voor het eerst sinds lang weer broedende raven gespot.
Beschermde soort
De wolf wordt beschermd door Europese en Vlaamse wetgeving:
- De Europese Habitatrichtlijn (92/43/EEG) geeft de wolf sinds 1992 een beschermd statuut. Door de verbeterde bescherming van de soort en van haar leefgebieden neemt de Europese wolvenpopulatie opnieuw toe.
- Het Vlaamse Soortenbesluit, dat de beschermde diersoorten in Vlaanderen oplijst, voegde in 2016 ook de wolf toe. Sindsdien mogen wolven niet meer gedood, gevangen of gestoord worden. De wolf is inmiddels ook toegevoegd aan bijlage III van het Natuurdecreet, wat wil zeggen dat het dier de hoogste bescherming geniet en dat overtredingen van de regels streng bestraft kunnen worden.