Het ‘groen strand' van de Baai van Heist

Het is de aanleg van de oostelijke strekdam voor de haven van Zeebrugge, van 1977 tot 1985, die aan de oorsprong ligt van de Baai van Heist. Begin jaren 70 sloegen op deze plaats bij hoogtij de golven immers nog tegen de zeedijk. Maar aan de buitenzijde van de nieuwe strekdam ontstond een luwte in de zeestroming, met slib- en zandafzetting tot gevolg. Dit ongewild effect van de havenwerken leidde tot een zeldzaam fenomeen in de natuur: het ontstaan van een ‘groen strand’ van ruim 50 hectare groot, met een brede strandvlakte, duintjes, slikken en schorren. Duin, slik en schor oefenen een bijzondere aantrekkingskracht uit op tal van vogels. Zo zijn de duintjes het broed- en leefgebied van zeldzame zangvogels als graspieper en tapuit. Op het schelpenrijk strand broeden bontbekplevier en dwergstern. Vaste stamgasten het jaar rond zijn bergeend en scholekster. Die laatste speurt met haar lange snavel in zand en slib naar zeepieren en tweekleppige weekdieren zoals kokkels. Typische wintergasten van onze stranden zijn onder andere rotgans, zilverplevier, rosse grutto en drieteenstrandloper. De baai is sinds 1997 een natuurreservaat en inmiddels ook opgenomen in het Europese Natura 2000-netwerk van internationaal beschermde natuurgebieden.
 

Sashul en Vuurtorenweiden

Vanuit de Baai van Heist hoef je maar de sierlijke Lichtenlijnbrug over te steken om te belanden in de Sashul en Vuurtorenweiden. De laaggelegen Vuurtorenweiden met hun greppels en plassen zijn een relict van het historische polderlandschap tussen Heist en Zeebrugge. De oude vuurtoren die in hun midden prijkt, werd in het begin van de 20ste eeuw in art-nouveaustijl gebouwd en is nu beschermd als monument. Gescheiden van de Vuurtorenweiden door het afwateringskanaal Barnse Vaartje ligt de Sashul, een 5 meter kunstmatig opgehoogd terrein dat in de jaren tachtig dienstdeed als goederenstation en in 1999 door Natuur en Bos heraangelegd werd als natuurdomein. Omdat de grondspecie waarmee het terrein werd opgehoogd bestaat uit schelpenrijk zand, vertoont het milieu van de Sashul een sterke gelijkenis met kalkrijke kustduinen. Hier gedijen duizenden orchideeën. Het landschap bestaat afwisselend uit loofbosjes, duindoornstruiken en open plekken die begraasd worden door shetlandpony’s. De Sashul is vooral als rustplaats van talrijke trekkende zangvogels befaamd. Door het domein lopen verscheidene wandelpaden en een fietspad dat leidt naar de Kleiputten van Heist.
 

Rietvelden in de Kleiputten van Heist

Het voornaamste fiets- en wandelpad van de Sashul sluit aan bij een gelijkaardig pad dat in 2012 op de voormalige spoorwegberm Heist-Zeebrugge en langs het Leopoldkanaal werd aangelegd. Via een tunnel onder de huidige spoorweg verleent het pad je toegang tot de Moerstraat. Vanop dat pad geniet je van een mooi zicht op de Kleiputten van Heist. In dit historische landschap van polderweiden springen de uitgestrekte rietvelden in het oog, die de centraal gelegen plassen scheiden van de weiden. Vanaf de middeleeuwen werd er turf en klei gewonnen. Zo ontstonden vele ondiepe plassen. Zilt grondwater verklaart het voorkomen van zoutminnende planten in de vochtige greppels. De plassen en vochtige weiden zijn dan weer een waar vogelparadijs. In de rietvelden weerklinken tijdens de lente en zomer het gekwaak van de groene kikker, het gezang van de blauwborst, kleine karekiet, rietzanger en rietgors of de roep van de waterral. Kolgans, wintertaling en smient zijn jaarlijkse wintergasten. Een kijkhut biedt je een prima uitzicht op de centrale plas, en langs de Heistlaan is er een fraai wandelparkje.