Natuur en beheer

Vijvers, rietkragen, moeras-, oever- en verlandingszones, struiken en hooilanden zorgen voor een grote variatie aan typische planten en dieren. Je vindt hier niet alleen rietvogels, maar ook trouwe wintergasten omdat het kanaal een belangrijke trekroute is. Afhankelijk van het seizoen kun je de volgende vogels zien of horen: wilde eend, meerkoet, kuifeend, krakeend, dodaars, blauwe reiger, grote bonte specht, koolmees, pimpelmees, glanskop en goudhaantje.

Vissen was al lang niet meer aan de orde in de vijvers van het waardevolle natuurgebied. In de loop van de jaren waren de vijvers volledig dichtgeslibd. In 2014 werd het vervuilde slib (24.000 m³) uit de meanders geruimd. Een van de vijvers werd weer een visvijver. Voor amfibieën is er een nieuwe poel aangelegd. De graslanden worden jaarlijks gehooid en het bos wordt regelmatig gedund, maar verder mag de natuur hier zijn gang gaan.

Vleermuizen

De oude ijskelder is nu een ideale winterverblijfplaats voor vleermuizen en heeft in 2007 de milieuprijs van de provincie Vlaams-Brabant gekregen. De volgende soorten kwamen al overwinteren in de kelder: baardvleermuis, franjestaart, gewone grootoorvleermuis en de Brandts vleermuis. 

De Malakofftoren

De Malakofftoren heeft nooit deel uitgemaakt van de verdedigingswal van Lembeek. Het was daarentegen een bewust nagebouwde, middeleeuws ogende wachttoren uit 1854. Opdrachtgever was jeneverbaron Paul Claes, toen hij het kasteel van Lembeek in zijn bezit kreeg en het kasteel met de bijbehorende tuinen grondig begon te renoveren. De toren heeft dus nooit één belegering meegemaakt, behalve de enscenering van de slag van Malakoff die plaatsvond tijdens een flamboyant tuinfeest. Aan die enscenering heeft de toren zijn huidige naam ontleend. De belegering van Malakoff is een memorabel wapenfeit uit de Krimoorlog (1853-’56). De slag om Malakoff (vandaag in Oekraïne) werd bloedig uitgevochten tussen de Franse en de Russische legers op 7 september 1855 als deel van het beleg van Sebastopol. De Fransen behaalden uiteindelijk de overwinning.