Menu

search

Nationale Parken Vlaanderen

Wat is een Nationaal Park Vlaanderen? 

Een Nationaal Park Vlaanderen (hier ook kortweg ‘Nationaal Park’ of ‘Park’ genoemd) is een erkend, geografisch afgebakend gebied van voldoende grote omvang met een uitzonderlijke natuurwaarde en een internationale uitstraling. Het beheer is gericht op het bereiken van een duurzame bescherming en ontwikkeling van landschapsecologische processen en de bijhorende ecosystemen, habitats en soorten tezamen met de gebiedscoalitie. Het unieke natuurlijke milieu, landschap en erfgoed bieden mogelijkheden tot toeristisch recreatieve ontwikkeling en promotie, echter steeds binnen de draagkracht van de natuur en haar omgeving. 

Zones van een Nationaal Park Vlaanderen

Een Nationaal Park bestaat uit drie zones: een natuurkern, een zone voor natuurontwikkeling en zone voor omgevend landschap.

  • Natuurkern (NK) vormt het hart van het Nationaal Park en bestaat uit één of meerdere deelkernen met hoofdfunctie natuur.
  • Zone voor natuurontwikkeling zijn 1 of meerdere zones gelegen binnen het  Nationaal Park  die op het moment van selectie geen deel uitmaken van de natuurkern, maar die aangeduid worden voor uitbreiding van de natuurkern tot 10.000 ha binnen een termijn van 20 jaar.
  • Zone voor Omgevend Landschap (ZOL) zijn 1 of meerdere zones gelegen binnen een Nationaal Park die bestaan uit robuuste open ruimtes die ofwel noodzakelijk zijn om het Nationaal Park  tot een landschapsecologisch - en recreatief samenhangend en functionerend geheel te maken, ofwel op zichzelf voldoende intrinsieke waarde hebben als landschap.

Verder onderscheiden we onthaalzones, enclaves en barrieres. Onderstaande figuur toont deze verschillende componenten van een Nationaal Park.

Welke doelstellingen heeft een Nationaal Park?

We onderscheiden primaire en secundaire doelstellingen.

Primaire doelstelling  

  1. Het beschermen en versterken van de bijzondere biodiversiteit van het Park evenals de onderliggende ecologische structuren en bijhorende processen en in het bijzonder:  
       a. het beheren van het gebied in een zo natuurlijk mogelijke staat voor zover compatibel met punt b en c;
       b. het in stand houden en herstellen van levensvatbare, ecologisch functionerende en voldoende veerkrachtige populaties van inheemse soorten; en
       c. bijdrage leveren tot regionale en internationale natuurbehoudsdoelen inclusief bepaalde halfnatuurlijke landschappen.
  2. Het beschermen van culturele waarde van het Park met inbegrip van de erfgoedwaarde, landschappelijke kwaliteiten.    
  3. Het ontwikkelen en promoten van toerisme en recreatie in en rond het park waarbij meerwaarde voor de plek, de lokale gemeenschappen, de ondernemers en de bezoekers wordt gecreëerd, echter zonder de draagkracht te overschrijden en met aandacht voor de spreiding in tijd en ruimte.  
  4. Via principes van co-creatie een bijdrage leveren aan de duurzame economische en sociale ontwikkeling van de bewonersgemeenschap en ondernemers in de onmiddellijke omgeving van het Park.    

Secundaire doelstelling  

  1. Voorzien van ecosysteemdiensten en natuurlijke producten.    
  2. Kennisopbouw via divers wetenschappelijk onderzoek.   
  3. Aanbieden van mogelijkheid tot participatie in het beheer – en verhogen van betrokkenheid van bewoners en ondernemers.  
  4. Ondersteunen van de beheerders van het park met het oog op de ontwikkeling van de primaire doelen.   
  5. Het duurzaam ondersteunen van een lokale gebiedscoalitie die instaat voor het beheer en ontwikkeling van het park.   


10 kandidaten Nationale Parken Vlaanderen

Vlaams Minister van Omgeving Zuhal Demir lanceerde op 19 april 2021 een oproep voor kandidaat Nationale parken Vlaanderen en Landschapsparken. Kandidaten konden tot 15 september 2021 een conceptnota indienen. 10 gebiedscoalities dienden een kandidatuur in voor erkenning tot Nationaal Park Vlaanderen en 13 voor erkenning tot landschapspark.


Twee onafhankelijke jury's (één voor elk parkstatuut​) beoord​elen nu of alle aanvragen aan de voorwaarden voldoen. Enkel de gebiedscoalities die in een conceptnota voldoende kwaliteit tonen, kunnen instappen in een begeleidingstraject voor de opmaak van een masterplan en operationeel plan. De kandidaten ontvangen hiervoor ook een subsidie ten belope van 100.000 euro per kandidaat. Op het einde van het begeleidingstraject worden het masterplan en het operationeel plan beoordeeld door de jury. In een laatste stap, midden 2023, volgt de toekenning van de labels Nationaal Park Vlaanderen of Landschapspark.  

De jury Nationale parken Vlaanderen bestaat uit:

Voorzitter van de jury

  • Geert Noels, Econoom bij Econopolis

Experten Vlaamse overheid

  • Els Brouwers voor Toerisme Vlaanderen 
  • Christophe Vandevoort voor het Departement Omgeving 
  • Jan Bastiaens voor het Agentschap Onroerend Erfgoed
  • Dries Gorissen voor het Agentschap voor Natuur en Bos 

Externe experten

  • Vlaamse bouwmeester Erik Wieërs - expert Omgeving
  • Prof. Jan van der Borg - expert Duurzaam Toerisme, hoogleraar aan de KUL
  • Prof. Hans Van Dyck - expert Ecologie, hoogleraar gedragsecologie & Natuurbehoud van het Earth & Life Institute van de UCLouvain
  • Luc Bas - expert beschermde gebieden, policy director European Environmental Agency 

Buitenlandse experten

  • Janneke Van Montfort - directeur Nationaal Parkenbureau Nederland
  • Georgette Leltz - directeur Nationaal Park Hollandse duinen Nederland 
     

Meer informatie


Bekijk het webinar

Vlaamse parken: nationale parken en landschapsparken

In het Vlaams Regeerakkoord 2019-2024 staat de ambitie om de oprichting van enkele Landschapsparken en Nationale Parken te realiseren. Die vallen beide onder de koepelnaam 'Vlaamse Parken'.

We gebruiken de term Vlaamse Parken als verzamelnaam voor diverse erkende parkstatuten zoals Nationale Parken, Landschapsparken maar ook de UNESCO-gebiedserkenningen zoals Natuurlijk Werelderfgoed, Geoparken en Biosfeergebieden. Het gaat dus om gebiedserkenningen van een zekere schaal die aan een bepaalde kwaliteitsgarantie voldoen.