Nationale Parken Vlaanderen

Shortlist Nationale Parken

De jury voor de Nationale Parken heeft enkel die kandidaturen geselecteerd waarvan ze oordeelt dat ze op de voorziene termijn van het begeleidingstraject een voldoende geloofwaardig masterplan kunnen voorleggen het statuut Nationaal Park waardig. Kandidaten waarbij de afstand tot de basisvoorwaarden (nog) te groot bleek op vlak van natuurontwikkeling, effectieve oppervlakte natuurkern of het partnerschap, werden niet geselecteerd.

De 6 geselecteerde kandidaten voor de titel Nationaal Park Vlaanderen zijn bijgevolg:

• Bosland
• Brabantse Wouden
• Hoge Kempen (bestaand)
• Kalmthoutse Heide
• Scheldevallei
• Taxandria

Deze zes gebiedscoalities worden begeleid voor de opmaak van een masterplan en operationeel plan. De kandidaten ontvangen daarvoor een subsidie van 100.000 euro per kandidaat. Ten laatste op 31 mei 2023 worden beide plannen ingediend. Deze worden vervolgens beoordeeld door de jury. Eind 2023 volgt de definitieve erkenning door de Vlaamse Regering van de vier parken die het label Nationaal Park Vlaanderen zullen mogen dragen.

Wat is een Nationaal Park Vlaanderen? 

Een Nationaal Park Vlaanderen (hier ook kortweg ‘Nationaal Park’ of ‘Park’ genoemd) is een erkend, geografisch afgebakend gebied van voldoende grote omvang met een uitzonderlijke natuurwaarde en een internationale uitstraling. Het beheer is gericht op het bereiken van een duurzame bescherming en ontwikkeling van landschapsecologische processen en de bijhorende ecosystemen, habitats en soorten tezamen met de gebiedscoalitie. Het unieke natuurlijke milieu, landschap en erfgoed bieden mogelijkheden tot toeristisch recreatieve ontwikkeling en promotie, echter steeds binnen de draagkracht van de natuur en haar omgeving. 

Welke doelstellingen heeft een Nationaal Park?

We onderscheiden primaire en secundaire doelstellingen.

Primaire doelstelling  

1. Het beschermen en versterken van de bijzondere biodiversiteit van het Park evenals de onderliggende ecologische structuren en bijhorende processen en in het bijzonder:  
      a. het beheren van het gebied in een zo natuurlijk mogelijke staat voor zover compatibel met punt b en c;
      b. het in stand houden en herstellen van levensvatbare, ecologisch functionerende en voldoende veerkrachtige populaties van inheemse soorten; en
      c. bijdrage leveren tot regionale en internationale natuurbehoudsdoelen inclusief bepaalde halfnatuurlijke landschappen.
2. Het beschermen van culturele waarde van het Park met inbegrip van de erfgoedwaarde, landschappelijke kwaliteiten.    
3. Het ontwikkelen en promoten van toerisme en recreatie in en rond het park waarbij meerwaarde voor de plek, de lokale gemeenschappen, de ondernemers en de bezoekers wordt gecreëerd, echter zonder de draagkracht te overschrijden en met aandacht voor de spreiding in tijd en ruimte.  
4. Via principes van co-creatie een bijdrage leveren aan de duurzame economische en sociale ontwikkeling van de bewonersgemeenschap en ondernemers in de onmiddellijke omgeving van het Park.    

Secundaire doelstelling  

1. Voorzien van ecosysteemdiensten en natuurlijke producten.    
2. Kennisopbouw via divers wetenschappelijk onderzoek.   
3. Aanbieden van mogelijkheid tot participatie in het beheer – en verhogen van betrokkenheid van bewoners en ondernemers.  
4. Ondersteunen van de beheerders van het park met het oog op de ontwikkeling van de primaire doelen.   
5. Het duurzaam ondersteunen van een lokale gebiedscoalitie die instaat voor het beheer en ontwikkeling van het park.   

Kandidaten Nationale Parken Vlaanderen

Vlaams Minister van Omgeving Zuhal Demir lanceerde op 19 april 2021 een oproep voor kandidaat Nationale parken Vlaanderen en Landschapsparken. Kandidaten konden tot 15 september 2021 een conceptnota indienen. 10 gebiedscoalities dienden een kandidatuur in voor erkenning tot Nationaal Park Vlaanderen en 13 voor erkenning tot landschapspark. Begin 2022 werden zes kandidaten geselecteerd voor het verdere traject van Nationale Parken: Bosland, Brabantse Wouden, Hoge Kempen, Kalmthoutse Heide, Scheldevallei en Taxandria.

De jury Nationale parken Vlaanderen

De conceptnota’s van de kandidaat Nationale Parken werden beoordeeld door een jury van experten uit binnen- en buitenland onder leiding van dhr. Geert Noels. Het integrale juryverslag vindt u onderaan deze pagina.

Meer informatie

• Juryverslag (pdf - 4,5 MB)
• Landschapsbiografie: leidraad voor landschapsparken en nationale parken (pdf - 200 KB) 
• De criteria voor Nationale Parken Vlaanderen (pdf - 611 KB)
• Reglement Open Oproep Nationale Parken Vlaanderen (pdf - 500 KB)
• Model intentieverklaring Natuurbeheerplan Type 4 voor Nationale Parken Vlaanderen (doc - 77 KB)
• Overzicht van de relevante kaartlagen (pdf - 102 KB)
• Overzicht beheerplannen Vlaanderen (zip - 16.25 MB)
• Het expertenadvies die gevraagd werd n.a.v. ontwikkeling van de criteria (pdf- 1.09 MB)
• Een actuele stand van zaken in verband met het wettelijke kader
• Bijkomende vragen kun je mailen naar nationaleparken@vlaanderen.be

Bekijk het webinar

Vlaamse parken: nationale parken en landschapsparken

In het Vlaams Regeerakkoord 2019-2024 staat de ambitie om de oprichting van enkele Landschapsparken en Nationale Parken te realiseren. Die vallen beide onder de koepelnaam 'Vlaamse Parken'.

We gebruiken de term Vlaamse Parken als verzamelnaam voor Nationale Parken en Landschapsparken. Het gaat dus om gebiedserkenningen van een zekere schaal die aan een bepaalde kwaliteitsgarantie voldoen.

• Meer info: www.natuurenbos.be/vlaamseparken