Een gevarieerd gebied

Planten die in totaal verschillende grondsoorten voorkomen, groeien in het Olens Broek broederlijk naast elkaar. Op de droge voedselarme zandgronden groeit struikheide, klein warkruid en heideknotszwam; op de nattere gronden gagel, zonnedauw en moeraswolfsklauw en een paar meter verder in de vochtige, voedselrijke veenbodem moeraswederik, snavelzegge, gele lis en melkeppe.  

De elzenbroekbossen zijn een prima plek voor zangvogels als wielewaal, nachtegaal, zwartkop en tuinfluiter om er hun jongen groot te brengen. ’s Winters verblijven er grote groepen luidruchtige sijzen. Kleine karekiet, waterral en rietgors broeden in de veenkuilen.

De hooilandjes vormen in de lente een kleurrijk palet met onder andere pinksterbloem, koekoeksbloem, margriet en ereprijzen. In de houtkanten broeden jaarlijks verschillende koppels grasmus.

Van 15 maart tot 1 juli is een deel van het wandelpad door het Olens Broek afgesloten. Hiermee willen we tijdens de broedperiode van de vogels in het centrale deel van het natuurgebied meer rust creëren. Om toch van de natuur te kunnen blijven genieten zijn er voor de wandelaars alternatieve routes beschikbaar.

Geschiedenis en beheer

Het Olens Broek is één van de laatste restanten van het groot moerassencomplex Geels Gebroekt. Tussen 1950-1970 ontgon men dat gebied bijna volledig voor landbouwgebruik. Door het rechttrekken en verdiepen van de Kleine Nete veranderde de waterhuishouding. Toen het oude landbouwgebruik eindigde, dreigde het gebied zelfs volledig te verdrogen en te verbossen. Veel zeldzame planten en vogels verdwenen hierdoor uit het gebied.

In 1993 startte de Vlaamse overheid met de uitbouw van het natuurgebied. Om de natuurwaarde in het gebied opnieuw te herstellen, werden de oude verlande veenkuilen open gemaakt en de bovenste grondlaag van de droge rivierduinen en zandruggen verwijderd. Het hooilandbeheer werd hersteld en men voerde weer een hakhoutbeheer van de elzenbroekbossen. Deze werken waren een groot succes: zeldzame planten, vlinders, libellen en vogels vestigden zich opnieuw in het gebied.

De Hellekens

Langs de Kleine Nete, tussen de Ringlaan en de spoorlijn Antwerpen – Balen, ligt het gebied “de Hellekens”. Dit gebied werd in de jaren ’1960 opgespoten met zand afkomstig van de verbreding van het Albertkanaal. Het gebied wordt na de nodige herinrichtingswerken ingezet als waterbergingsgebied. Bij de herinrichting wordt een historische meander, verdwenen onder het grondstort, opnieuw aangesloten op de Kleine Nete. In de Kleine Nete  komt er een drempel om het water bij normale afvoer doorheen de meander te laten stromen. In de meander zitten enkele vispasseerbare drempels. Zo ontwikkelen we hier opstuwing zonder een vismigratieknelpunt te creëren. De opstuwing in de meander zorgt voor een vernatting van het opwaarts gelegen natuurgebied Olens Broek en een betere natuurontwikkeling van dit gebied. . Bij grote waterpieken in de Kleine Nete wordt het water tijdelijk opgehouden in de Hellekens, om de afvoer naar stroomafwaarts te verminderen. Het terrein blijft omgeven door een ringdijk, zodat er voor de omwonenden geen wijziging is in de waterhuishouding. 

In de Hellekens zijn er twee hondenlosloopzones. De eerste ligt op de opspuiting Hellekens (langs de Ring) en is 0,4 hectare groot. Parkeren kan aan de Oud Strijderslaan. De tweede hondenlosloopzone situeert zich op de Hellekens binnen de Ring. Deze losloopzone ligt vlak bij het centrum en is enkel te voet bereikbaar (wandelknooppunt 31). Het perceel is ongeveer 0,7 hectare groot en werd vroeger reeds omheind met hagen. Op een deel van het perceel staat een jonge hoogstamboomgaard.