Flora: stapstenen op weg naar natuurlijke bossen

Op een voedselarme, droge landduin als de Oudsberg kunnen planten zeer moeilijk groeien. Overdag warmt het zand sterk op en 's nachts koelt het snel af. Bovendien moeten planten er wind en zandverstuivingen trotseren.

Toch groeien pioniersplanten, zoals buntgras, dat mooie blauwgroene polletjes vormt, zandzegge en ruig haarmos goed in het natuurgebied. Zij maken de bodem klaar voor soorten als heidespurrie, schapengras en korstmossen. Vervolgens doet struikheide haar intrede, die de overige vegetatie steeds meer gaat overheersen. Uiteindelijk krijgen jonge dennen, berk, eik, lijsterbes en spork een kans. Zo kun je hier komen ontdekken hoe stapsgewijs natuurlijke bossen ontstaan.
 

Fauna: van blauwvleugelsprinkhaan tot nachtzwaluw

Verscheidene dieren, waaronder de levendbarende hagedis, de blauwvleugelsprinkhaan en het wekkertje, passen zich aan de barre omstandigheden van dit gebied goed aan.

De bloeiende heide is onweerstaanbaar voor honingzoekers als bijen, vlinders en zweefvliegen. Op de boomrijke heide zie je boomleeuwerik, boompieper en nachtzwaluw en in de bossen broeden verschillende roofvogels. Het ijle gepiep van het goudhaantje weerklinkt vooral in de dennenbossen.

Vos, wezel, bunzing, eekhoorn, haas en konijn vinden hier ook een geschikt onderkomen. Vraatsporen aan struiken en jonge bomen verraden duidelijk de aanwezigheid van reeën.
 

Beknopte geschiedenis van het duinenlandschap in De Oudsberg

De Oudsberg is sinds februari 1998 een Vlaams natuurreservaat. Het kwetsbare karakter van het duinenlandschap vraagt om een duurzaam natuurbeheer. Het natuurreservaat behoort tot een duinengordel die zich vroeger uitstrekte van Hechtel tot Maaseik. 15.000 jaar geleden, na de laatste ijstijden, kreeg het Kempisch Plateau te maken met enorme zandverstuivingen. Er vormden zich diepe leeggestoven laagten, waarin vennen ontstonden. Hoge zandafzettingen staken als duinruggen boven het landschap uit. Toen het klimaat opwarmde, ontwikkelden er zich berken- en eikenbossen.

In de middeleeuwen verarmde de bodem ten zuidwesten van De Oudsberg door intensieve ontginning. Hierdoor kon alleen heide nog overleven. Plaatselijke overbegrazing van schapen zorgde opnieuw voor zandverstuiving, die het huidige duinlandschap boetseerde.

Vandaag zijn de landduinen nog steeds in volle evolutie. Ooit was de Oudsberg 95 meter hoog, maar de laatste decennia kromp ze zeker 7 meter. 

Parel van de Duinengordel:

De parel van de Duinengordel, een unieke natuurkern gelegen in het hart van de Limburgse Kempenen het Kempens Plateau, is de Oudsberg. Op de top wacht een prachtig panorama je op. Je kan de Oudsberg op verschillende manieren ontdekken: te voet, te paard, per fiets of per mountainbike. Naast de landduin Oudsberg, verwijst de naam 'Oudsberg' ook naar een ruimer deelgebied waar je over bewegwijzerde routes kunt wandelen, paardrijden en mountainbiken. Enkele wandelroutes leiden je over de Oudsberg. Voor de ruiters is er een unieke ruiterslus die je naar de voet van de Oudsberg voert.