Natuurweefselplanning: wil je zelf ongeziene en eigenzinnige natuur verweven in je buurt?

De 0-fase is de inspiratiefase waarbij lokale initiatiefnemers ideeën van mogelijke mens-inclusieve natuur en samenwerkingsmogelijkheden bedenken op basis van nieuwe archetypen urbane natuur (de vijf urbane natuurlegendes).  

In de toekomst kan die lokale groep initiatiefnemers aansluiten op ons toekomstig platform natuurweefselplanning. Zo stellen ze zich kandidaat om onder begeleiding van een opgeleide curator natuurweefselplanning de broedfase I te doorlopen. Doel is om de groep bewust te laten worden van elkaars perspectief en hoe dat verbonden is met hun positie en rol in de buurt in de lokale mens-inclusieve praktijken. 

Einddoel van de broedfase is een engagementsverklaring tussen de initiatiefnemers onderling en met het Agentschap voor Natuur en Bos om in de ontwikkelingsfase II te stappen. Die fase gaat over het eigenlijke ontwikkelingsproces, dat zal leiden tot een buurtgebonden natuurweefselcontract. Dat proces wordt getrokken door een lokaal verankerde burger die de regisseur natuurweefselplanning is. Die zal op maat ondersteund worden door opgeleide facilitators vanuit het expertenveld (landschapsarchitecten, buurtwerkers, ecoloog, kunstenaar, beheer) en vanuit het beleidsveld.

Het opbouwen van een natuurweefselplan vertrekt van drie stappen die samen worden opgezet. De drie stappen zijn: 

1. Verweven van een lokale definitie stedelijke natuur (verschillende perspectieven)
2. Zoeken naar diversiteit in ‘natuur’ en partnerschappen (werken aan een collaboratieve groep NWP
3. Bouwen aan en borgen van lokale capaciteit (werken aan een contract).  

Om doorheen de doorlooptijd van een natuurweefselproces de natuurweefselbeelden vast te leggen en te blijven aanscherpen wordt een afspraken- en evaluatiekader opgezet op maat van de (lokale) coalitie. Naast het evalueren van de voortgang van de acties binnen dit contract nodigen we de lokale gemeenschap uit om steeds drie dimensies in het achterhoofd te houden, die via eenvoudige vragen (en soms lastige antwoorden) uitgewerkt kunnen worden tot interne evaluatiecriteria: 

1. Meervoudige natuurwaarden
2. Rechtvaardigheid
3. Maatschappelijke impact

Fase III is de fase van verweven praktijken. Dit is de eigenlijke lokale werking die lokaal ambachtelijk praktijken zal uitvoeren: ecologische, sociaal-ecologische praktijken en culturele, mens-inclusieve natuurpraktijken.

In Oud-Waterschei groeit een lokaal gedragen natuurweefselplan met ideeën voor meer natuur in de wijk: een groenere kerkomgeving, nieuwe toegangspoorten tot de wijk, een wandelroute en bospaadjes. Wat begon als een stedelijk initiatief, evolueert naar een project waar bewoners mee aan het roer staan.

• Trekker(s): Stad Genk
• Begeleidend team: Plant en Houtgoed / 51n4e

Contact: stiemervallei@genk.be
Meer info: genk.be/natuurweefselplan

Het oude spoorwegemplacement Spoor Oost dient als standplaats voor de jaarlijkse Sinksenfoor en parking voor de wekelijkse evenementen in Sportpaleis en Lotto Arena. Met enkele oude treinwagons als uitvalsbasis verkent Oostnatie vzw er hoe ontharding en vergroening hand in hand kunnen gaan met een meer buurtgerichte invulling. Zo kan de site steeds meer een functie krijgen als open groene ruimte voor ontmoeting en recreatie in een dichtbevolkte omgeving. Hoe wordt een plek met veel potentieel ook waardevol voor de buurt? Met natuur als hefboom én motor voor sociale dynamiek.

• Trekker(s): Oostnatie vzw
• Begeleidend team: Kollektif / Waterland

Contact: oostnatie@gmail.com / Meer info: oostnatie.org/natuurweefselplanning

Rond de Sint-Amanduskerk wordt gewerkt aan een stedelijk natuurweefselplan dat inzet op toegankelijke groene ruimtes, verbonden groenzones en een fauna-inclusief gebouw, en collectieve zorg voor natuur. Er is aandacht voor biodiversiteit, met initiatieven en wensen zoals een boomgaard, een groene grot, een zolder voor de gierzwaluw en laatvlieger, en samenwerking met imkers. Ook inclusie en natuureducatie staan centraal, met ruimte voor jongeren, verschillende gemeenschappen en de kerk als ontmoetingsplaats.

• Trekker(s): Commons Lab
• Begeleidend team: Sweco bv

Contact: info@commonslab.be /  info@amandus2060.be / sarie@groenlab.be
Meer info: commonslab.be/natuurweefselplanning-amandus

In deze levendige wijk slaan buurtorganisaties en bewoners de handen in elkaar om groene ruimtes toegankelijker te maken. Er wordt geëxperimenteerd met ecologisch beheer en zorgzame omgang met de publieke ruimte, voor mens én natuur.

• Trekker(s): Gents MilieuFront
• Begeleidend team: Kollektif / Waterland

Met Bastions en Buren willen we de Zuidrand van Antwerpen groener en sterker verbonden maken. De forten van Borsbeek, Mortsel en Edegem vormen ankerpunten in een netwerk dat mensen en buurten verbindt met natuurbeleving en biodiversiteit. Fortengordels vzw, de Provincie Antwerpen, Regionaal Landschap Rivierenland, de betrokken gemeenten en burgers werken samen aan een gedragen visie én concrete acties.

• Trekker(s): Provincie Antwerpen, Fortengordels vzw, RL Rivierenland
• Begeleidend team: Sweco bv

Contact: info@fortengordels.be 

In het cohousingproject Vosberg is al veel natuur aanwezig. De uitdaging? Een gedeeld kader én draagvlak vinden om samen zorg te dragen voor de omgeving. Natuur moet hier verbinden: bewoners onderling én met de buurt. Het klooster en binnenplein bieden kansen als centrale ontmoetingsplek.

• Trekker(s): Cohousinggroep Vosberg
• Begeleidend team: Plant en Houtgoed / 51n4e

Asiatpark is een voormalige militaire site die transformeerde en nog steeds verder evolueert tot een publiek, stedelijk park met ruimte voor experiment, natuur en maatschappelijke functies. Aan de overkant van de Zenne wordt een braakliggend terrein tevens ingericht als toegankelijk park. De ambitie is om op termijn door middel van een brug beide oevers te verbinden tot één groot stedelijk natuurpark Asiat-Darse.

In het natuurweefselplan ligt de focus op het verweven van ecologie, collectief gebruik en herbestemming. De site vormt een schakelpunt tussen stad en Zennevallei, waar tijdelijke invullingen en landschappelijke ingrepen samenkomen tot een nieuwe groene identiteit. Asiat-Darse was (en is) de pilotcase voor natuurweefselplanning.

Meer info: https://www.vilvoorde.be/asiat-darse / https://51n4e.com/projects/asiat/