Vogelgriep in Vlaanderen: informatie en richtlijnen
Sinds 2020 houdt het H5-vogelgriepvirus lelijk huis bij wilde vogels in Europa, met als gevolg een grote vogelsterfte in de natuur, ook in Vlaanderen. Naar alle waarschijnlijkheid is het vogelgriepvirus een constante geworden in de wildevogelpopulaties in Europa, waardoor het vogelgrieprisico het hele jaar door aanwezig blijft. We willen dan ook iedereen informeren over de acties en maatregelen die je moet nemen als je een dode of zieke vogel vindt, of als je zelf vogels houdt.
Welke vogels zijn vatbaar voor vogelgriep?
De vogelgriep treft vele vogelsoorten zoals ganzen, eenden en meeuwachtigen maar het virus wordt ook aangetroffen bij roofvogels zoals buizerd, torenvalk en kerkuil. Inmiddels komt het virus voor bij wilde vogels in alle Vlaamse provincies. Vogelgriep is niet alleen besmettelijk voor wilde vogels maar ook voor pluimvee. Op de website van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) vind je de verplichtingen terug die door de federale overheid worden opgelegd voor houders van gedomesticeerde vogels, zowel voor commerciële houderijen als voor de hobbysector.
Wat moet je doen als je een zieke of dode vogel vindt?
- Raak de vogel(s) niet aan zonder de juiste bioveiligheidsmaatregelen (minstens mondmasker en wegwerphandschoenen, zie hieronder)
- Bel steeds de (gratis) influenzalijn van het FAVV op 0800/99777. Daar krijg je verdere instructies om de vogel te laten ophalen voor onderzoek. Als het over een dode vogel gaat, zal het FAVV, afhankelijk van de locatie, soort en tijdstip, beslissen of het kadaver ingezameld moet worden. Is onderzoek nodig, dan zorgt het FAVV ervoor dat een nabij gelegen opvangcentrum voor wilde dieren het kadaver ophaalt voor analyse.
- Hou huisdieren op afstand van dode en zieke vogels en zorg ervoor dat je hond aangelijnd is.
Wie moet (resterende) vogelkadavers verwijderen?
Alle kadavers die uiteindelijk niet opgehaald worden door het FAVV, moeten door de grondeigenaar of -beheerder verwijderd worden met de nodige bioveiligheidsmaatregelen. Het verwijderen van vogelkadavers is belangrijk om de virale lading in de natuur te verkleinen voor vogels en andere dieren. Er werden immers ook al wilde zoogdieren, zoals vossen, besmet door het eten van zieke en dode vogels. Om de besmettingskans van zoogdieren te verkleinen en verdere virusmutaties van vogelgriep bij zoogdieren te voorkomen, is het dus belangrijk dat vogelkadavers zoveel mogelijk verwijderd worden.
- Ben je een lokaal bestuur? Download de brief met meer info over vogelgriep voor lokale besturen (pdf - 180 KB)
- Ben je een private eigenaar? Als je dode vogels aantreft in jouw tuin of bos, moet je die verwijderen. Gaat het slechts over enkele kadavers , dan kun je ze in een diepe put begraven en goed toedekken met aarde (zonder plastieken zak natuurlijk). Opgelet: de kadavers moeten minimaal met 50 cm aangestampte aarde toegedekt worden zodat ze niet worden opgegraven door wilde dieren. Je kunt de kadavers ook verwijderen via een destructiebedrijf zoals Rendac. Het is verboden om kadavers van dieren mee te geven met het restafval. Het vogelgriepvirus dat de huidige problemen veroorzaakt, kan andere diersoorten (onder wie mensen) besmetten, hoewel dit vrij ongebruikelijk is. Neem daarom steeds de juiste (bioveiligheid)maatregelen bij elke manipulatie van dode of zieke vogels.
- Contacteer je gemeente als je niet wie de eigenaar of beheerder van het terrein is.
Mag ik de vogels in mijn tuin nog voederen wanneer de vogelgriep circuleert?
- Ook al werd het vogelgriepvirus vastgesteld bij in het wild levende vogels in Vlaanderen, je mag tuinvogels blijven voederen via een voedertafel of -silo. Door het aanbieden van voedsel verhoog je natuurlijk wel het risico dat een besmette vogel andere vogels kan besmetten, maar daarnaast help je de vogels met voedsel de koude wintermaanden door.
- Let er wel op dat eventueel gedomesticeerde vogels zoals gehouden kippen, eenden of ganzen niet in contact komen met de voederplaatsen en uitwerpselen die zich rond die voederplaatsen bevinden.
Bioveiligheidsmaatregelen voor wie in aanraking komt met zieke of dode vogels
Vogelgriepvirussen kunnen naast vogels ook zoogdieren zoals de mens besmetten. Er zijn op dit moment echter geen aanwijzingen dat de vogelgriepvirussen die momenteel in de wilde fauna circuleren in België een risico vormen voor de volksgezondheid. Desalniettemin is een occasionele humane besmetting mogelijk bij nauw contact met grote virusdeeltjes (terug te vinden in besmette vogels en hun uitscheidingen). Daarom is het belangrijk dat de juiste bioveiligheidsmaatregelen genomen worden door alle personen die in contact komen met zieke en dode wilde vogels.
Draag steeds wegwerphandschoenen en een mondmasker (liefst een FFP2-mondmasker) bij het manipuleren van kadavers en zieke vogels. Latexhandschoenen zijn ideaal. Personen met verminderde immuniteit mogen absoluut geen zieke of dode vogels manipuleren.