Schade en preventie

Wolven kunnen overal in Vlaanderen opduiken en een gevaar vormen voor onbeschermde dieren. Op plaatsen waar de kans op een aanval groter is, zoals in een bevestigd wolvenleefgebied, zijn preventieve maatregelen aan te raden. Heb je toch schade geleden door een wolf, dan kom je in aanmerking voor een schadevergoeding.

Schade vermijden

Wolven eten vooral wild, zoals reeën, konijnen en everzwijnen, maar ze durven ook onbeschermd vee aan te vallen. In regio’s waar wolven gevestigd zijn, is het dan ook aan te raden (maar niet verplicht) om preventieve maatregelen te nemen.

De gekendste preventieve maatregel is het aanbrengen van schrikdraad. Die beschermt niet alleen het vee, maar zorgt er ook voor dat wolven leren wegblijven van landbouwdieren. Door vee maximaal met schrikdraad te beschermen, vermijden we dat wolven zich specialiseren in ‘makkelijke’ prooien en het wild links laten liggen.

Geschikte omheining

Zijn er wolven gespot in jouw regio of  wil je je dieren uit voorzorg beschermen? Zorg dan voor een gepaste omheining om te voorkomen dat de wolf bij jouw dieren geraakt:

• Zorg ervoor dat de wolf niet onder, door of over de omheining kan. Plaats rasters of draden van op de grond tot minstens 120 cm hoogte.
• Span je omheining strak genoeg aan. Beveilig poortjes en andere zwakke schakels. 
• Vermijd dat de wolf terugkomt. Zet een elektrische spanning van minstens 4500 volt op de draden. Gebruik je schrikdraad aan de buitenkant van de omheining, waar ook mensen de draden kunnen aanraken? Plaats dan waarschuwingsbordjes. 
• Controleer je omheining regelmatig, inclusief het behoud van de elektrische spanning. 

Voor verschillende soorten omheiningen gelden verschillende normen.

Een netvormig raster zonder stroom wordt ook wel ursusdraad of schapengaas genoemd. De afstand tussen het raster en de grond bedraagt maximaal 3 cm. Plaats schrikdraden aan de buitenzijde: minstens één draad bovenaan, op 120 cm hoogte, en één draad onderaan, op ongeveer 15 cm hoogte. Een derde draad op ongeveer 40 cm hoogte is aan te raden.

Een stroomvoerend schapennet noemen we een flexinet, elektronet of schrikdraadnet. Zorg ervoor dat het net helemaal tot tegen de bodem reikt.

Ook stroomvoerende schriklinten of -draden kunnen wolven afschrikken. Plaats de draden of linten op maximaal 15 cm boven de grond en laat niet meer dan 20 cm tussen twee draden. Bestaande omheiningen van ongeveer 90 cm hoog kunnen worden verhoogd tot de minimumhoogte van 120 cm met afstandsisolatoren of aanvullende schrikdraadpalen.

Subsidies en ondersteuning

Is je weide gelegen in een risicozone en wil je een bestaande omheining aanpassen om wolven te weren? Dan kun je hiervoor subsidies aanvragen:

• Beschik je over een landbouwnummer en ondernemingsnummer, dan kom je wellicht in aanmerking voor VLIF-steun (zie infofiche). Meer informatie over NPI vind je bij het Departement Landbouw en Visserij.
• Ben je een natuurlijke of privaatrechtelijke rechtspersoon en kom je niet in aanmerking voor VLIF-steun, dan kun je subsidies verkrijgen via Natuur en Bos.

Alvorens materialen aan te kopen en een subsidie aan te vragen, kun je gratis een beroep doen op de deskundige hulp van het Wolf Fencing Team. Naast technisch advies bieden zij ondersteuning aan voor de plaatsing met behulp van vrijwilligers. Meer informatie vind je op www.wolffencing.be.  

Dit zijn de voorwaarden voor het verkrijgen van subsidies, zoals voorzien in het reglement (pdf - 2.02 MB) :

• Het perceel/de percelen zijn gelegen in de risicozone
• Het perceel/de percelen zijn in eigendom van de aanvrager of, in geval van pacht of huur, heeft de aanvrager een bewijs van toelating van de eigenaar om de omheining aan te passen.
• Er is de afgelopen 5 jaar geen subsidie verleend voor het perceel/de percelen om de omheining wolfwerend te maken.
• De te beschermen diersoort komt voor in volgende lijst:
  • schaap, geit, moeflon of steenbok
  • alpaca, guanaco of lama
  • damhert, edelhert, sikahert of axishert
  • pony, ezel of andere paardachtigen verschillend van paarden en met een schofthoogte van maximaal 148 cm
  • verzwakt rund
  • paard of rund indien gelegen in de afgebakende schutkring
• De omheining wordt geplaatst zoals beschreven in het reglement.

Na de plaatsing van de omheining bezorg je ons het ingevulde aanvraagformulier (doc - 792 KB) samen met de facturen (vraag duidelijke facturen met de omschrijving van elk aangekocht materiaal-item) en duidelijke foto’s. De facturen mogen niet ouder zijn dan 6 maanden op het moment van de aanvraag.

Je krijgt 90% terugbetaald van de gebruikte materialen (met een maximum van 4,8 euro per lopende meter) als je aan alle voormelde voorwaarden voldoet en je omheining werd aangepast conform de technische vereisten van een wolfwerende omheining. Bovenop het subsidiebedrag wordt nog een forfaitere onderhoudsvergoeding van 4,5 €/m uitgekeerd.

Heb je nog vragen? Meer gedetailleerde informatie vind je terug in het reglement (pdf - 2.02 MB).

Heb je na het lezen van het reglement nog vragen? Neem contact op met:

Adviezen, Vergunningen, Erkenningen en Subsidies
Financiële Tegemoetkomingen
Havenlaan 88 bus 75, 1000 BRUSSEL
02 553 81 02
subsidies.anb@vlaanderen.be

Risicozone

Er kunnen enkel subsidies voor het nemen van wolfwerende maatregelen aangevraagd worden binnen een of meerdere van de gemeenten binnen het risicogebied. Dat risicogebied wordt opgemaakt door het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) en het Agentschap voor Natuur en Bos, en driemaandelijks geactualiseerd op basis van de beschikbare, wetenschappelijke kennis over de verspreiding van wolven in Vlaanderen. Op onderstaande kaart is de huidige risicozone terug te vinden. 

Schutkring

Wanneer er als gevolg van een wolvenaanval op paarden of runderen een potentiële probleemsituatie ontstaat, kan Natuur een Bos een schutkring afbakenen waarbinnen subsidies voor paarden en runderen mogelijk zijn. Die schutkring geldt voor zes maanden en is verlengbaar, indien noodzakelijk.

In het najaar is er een verhoogde kans op wolvenaanvallen aangezien de jongen overschakelen op het eten van vlees en er dus veel voedsel moet verzameld worden. In 2021 en 2022 werden in die periode enkele runderen en pony’s aangevallen. Via de schutkring (zie afbakening op onderstaande kaart) kunnen nu ook voor runderen en paarden subsidies voor wolfwerende maatregelen verkregen worden. Pony’s zitten vervat in de verruimde subsidieregeling zoals hoger al vermeld. De schutkring is geldig tot en met 29/02/2024. 

Rescue kits

Ben je veehouder en werden je dieren onlangs aangevallen door een wolf, ook buiten de risicozone? Dan kun je tijdelijk bij Natuur en Bos rasters lenen, in afwachting van een definitieve aanpassing van je omheining. De rescue kits zijn 400 meter lang en hebben een stroomklok.

Het Wolf Fencing Team Belgium (WFTB) kan je indien nodig helpen om de rasters sneller te plaatsen. Het WFTB is een vrijwilligersnetwerk, opgericht door Natuurpunt, WWF en Natagora. Het biedt gratis praktische en technische hulp aan veehouders in de omschakeling die gepaard gaat met de terugkeer van de wolf. Wil je een beroep doen op WFTB of zelf vrijwilliger worden, neem dan een kijkje op www.wolffencing.be. 

Wat bij schade?

Heb je schade geleden door een wolf? Meld dit dan zo snel mogelijk (binnen de 24u) via dit formulier. Een specialist zal jou contacteren om de schade te komen vaststellen en de oorzaak te onderzoeken.

Als de vaststellingen, waaronder een sporen- en een DNA-onderzoek, aantonen dat de schade effectief is aangericht door een wolf, dan heb je recht op een schadevergoeding. De wolf is beschermd door Vlaamse en Europese wetgeving en valt daardoor onder de algemene soortenschaderegeling.

Schadevergoeding aanvragen

Vul het aanvraagformulier in via het e-loket of bezorg ons het ingevulde aanvraagformulier op papier. De aanvraag moet verzonden worden binnen de twaalf werkdagen nadat de schade werd vastgesteld. Opgelet: in e-loket dien je bij ‘stap 2 – soort schade’ het volgende aan te duiden: Schade aan landbouw, schade aan voor de landbouw nuttige dieren.

Iedereen kan een schadevergoeding aanvragen: veehouders, particulieren … De aanvraag moet wel aan enkele basisvoorwaarden voldoen:

• De schade werd veroorzaakt door een wolf. Het terreinbezoek van de dienst Natuurinspectie zal hierover uitsluitsel brengen. In de praktijk worden veel schapen ook door honden gedood. Die schade wordt niet vergoed door de overheid. 
• Het dier dat gedood werd door de wolf, moet wettelijk geregistreerd zijn.
• De schade bedraagt meer dan 50 euro. 
• Ook wie geen preventieve maatregelen heeft genomen, kan momenteel nog een schadevergoeding aanvragen. Omdat wolven grote afstanden kunnen afleggen op korte termijn, wordt een verplichting voorlopig niet als redelijk beschouwd. In de toekomst kan er wel een verplichting worden opgelegd in gebieden waar wolven gevestigd zijn en de kans op wolvenaanvallen groter is.

De schade wordt geraamd door het departement Landbouw en Visserij en uitbetaald door Natuur en Bos. Opgelet, de analyses van de DNA-stalen worden gebundeld, waardoor de resultaten en dus de uitbetaling van de schade enkele maanden op zich kan laten wachten. 

Overzicht schadegevallen

Update 07/09/2023

Download het volledige overzicht met recente schadegevallen door wolven (xls - 46 KB)

Downloads

• Download de brochure 'Je dieren beschermen tegen de wolf' (pdf - 1.49 MB)