Hoe bestrijden we deze invasieve kikker?
De traditionele bestrijding voor stierkikkers bestaat uit een combinatie van fuiken zetten om kikkers en kikkervissen te vangen, afschot van juveniele en adulte kikkers en het droogleggen van vijvers om hun leefgebied te elimineren. Voor het vangen van kikkers worden vaak enkele schietfuiken gebruikt die verankerd zijn op de oever, terwijl dubbele schietfuiken gebruikt worden voor de larven weg te vangen. Een enkele schietfuik bestaat uit een lang net, genaamd “staand wand” dat uitkomt in een reeks trechters die eindigen in een vangnet. Door het staand wand op de oever te verankeren worden alle kikkers die langs zwemmen naar de trechters geleid, waar ze dan gevangen worden. Een dubbele fuik heeft dezelfde opbouw, alleen zijn er trechters aan elke zijde van het staand wand. Deze dubbele fuiken worden los van de oevers in de vijvers opgezet om vooral kikkervissen te vangen. Hoewel er met fuiken volwassen kikkers kunnen gevangen worden, is de vangstefficiëntie vrij laag. Natuurlijk is een vijver droogleggen de meest effectieve manier om kikkers uit een vijver te elimineren, maar dit is niet altijd haalbaar of wenselijk en werkt ook enkel als bestrijding als de wegtrekkende kikkers dan ook gevangen worden zodat ze niet de naburige vijvers gaan bezetten.
In dit filmpje kan je zien hoe deze fuiken opgezet en gebruikt worden.
Jammer genoeg zijn deze bestaande technieken zoals fuiken plaatsen en vijvers leeglaten niet voldoende om de verspreiding van de stierkikker in Vlaanderen in te dijken. Het LIFE-project 3n-Stierkikker combineert de voorgenoemde traditionele bestrijdingstechnieken met een nieuwe methode om zo de verspreiding van de Amerikaanse stierkikker in Vlaanderen te stoppen.
Voor de geïsoleerde populaties in Kasterlee, Hoogstraten, Arendonk, Sint-Agatha Rode en Huldenberg kiezen we voor de traditionele bestrijding met fuiken verder te zetten. In deze populaties zijn deze methoden ook effectief genoeg om de aantallen stierkikker onder controle te houden. In Hoogstraten bijvoorbeeld is de populatie inmiddels zo goed als uitgeroeid. In de jaren nadien is nazorg essentieel opdat de voortplanting niet opnieuw begint en om individuen te kunnen verwijderen die misschien zijn achtergebleven.
Foto links: dubbele schietfuiken worden los van de oever opgesteld voor het vangen van kikkervissen - Foto rechts: een volwassen stierkikker, gevangen met een fuik.
In de vallei van de Grote Nete, waar de populaties van Amerikaanse stierkikker verbonden zijn door een netwerk van vijvertjes, zijn de traditionele bestrijdingstechnieken niet meer voldoende. Hier zal het Life-project experimenteren met het uitzetten van steriele mannelijke kikkers in enkele omheinde vijvers. Het loslaten van steriele mannetjes is een techniek (zeer toepasselijk sterile male release technique of SMRT genoemd) die momenteel reeds toegepast wordt voor de bestrijding van insecten zoals muggen en parasitaire vliegen. Dit project is echter de eerste test om deze techniek toe te passen bij invasieve amfibieën. Na jaren onderzoek zijn de wetenschappers van Hogeschool PXL er in geslaagd om steriele exemplaren te kweken met fertiele kikkers, die gevangen werden met fuiken. Hoe dit gebeurd, kan je hier op onze facebook pagina vinden. Om de steriele kikkers te kweken, worden bevruchte eitjes van de gevangen kikkers kort onder hoge druk gezet. Dit zorgt ervoor dat de ontwikkelende embryo’s triploïd worden. Een triploïde kikker heeft drie sets van chromosonen in elke cel in plaats van de normale twee. Omdat deze kikkers een abnormaal aantal chromosonen hebben, kunnen ze zich niet voortplanten en zijn ze dus effectief steriel. De steriele embryos ontwikkelen zich dan tot stierkikkerlarven, die vervolgens worden uitgezet in daarvoor voorziene afgesloten kweekvijvers in Balen. Hier kunnen de kikkervissen zich verder ontwikkelen tot jonge kikkers, waarna ze worden overgebracht naar andere vijvers in een tweede site in het Scheps natuurgebied. Hier groeien de jonge kikkers op tot volwassen kikkers die dan in competitie kunnen gaan met de aanwezige verwilderde vruchtbare kikkers. Deze techniek is momenteel de meest duurzame en diervriendelijk optie die we hebben om de Amerikaanse stierkikker in Vlaanderen te bestrijden. Uitgezette steriele mannetjes zullen namelijk proberen om legsels te bevruchten, wat natuurlijk mislukt. Als er dan genoeg steriele dieren aanwezig zijn, worden de meeste legsel door steriele dieren bevrucht. Daardoor komen er elk jaar minder kikkervissen bij en groeien minder kikkers op tot volwassen exemplaren. Als er voor meerdere jaren genoeg legsels op deze manier mislukken, dan is het mogelijk dat er zelfs geen nieuwe kikkers meer bijkomen. Op die manier stopt de verspreiding van de populatie.
